Olympos Tanrılarının Kraliçesi: Hera

Evlilik Tanrıçası Hera

Homeros destanlarında “inek gözlü”, “ak kollu” ya da “altın tahtlı” olarak nitelendirilen Hera (veya Here) tipik bir Grek tanrıçasıdır. Anneliğin ve doğumun koruyucusu aynı zamanda da evlilik tanrıçası olarak bilinir. Her şeyden önce kadınları gözetir ve onların hayatını düzenler. Dolgun vücutlu, gür saçlı güzel bir kadın olarak tasvir edilmiştir. Kutsal hayvanları tavus kuşu ve inek, kutsal yemişi nar ve bitkisi ise zambaktır. Şehri de Argos’tur. Gelin bu güçlü kadına, Olympos tanrılarının kraliçesine daha yakından bakalım.

 

 

Kronos ve Rhea’nın kızı, Zeus ile diğer Olympos’lu tanrıların kız kardeşi olan Hera, Samos Adası’nda bir diğer görüşle Argos’da dünyaya gelir. Babası Kronos  (Zeus hariç) onu da doğar doğmaz yutar ve sonra da kusar. Zeus, babası Kronos ile savaşıp onu yendikten ve kardeşlerini Kronos’dan kurtarıp egemenliğini ilan ettikten sonra Hera’yı da kendisine eş olarak seçer.

 

Zeus ve Hera’nın Evlilikleri

Bu iki tanrı hakkındaki efsaneye göre; Tanrıların babası olan Zeus, Hera’yı Girit sınırları içerisindeki Knossos’da ya da bazılarının söylediği gibi Argolis’teki Thornax Dağı’nda bulur. Zeus bir kış günü, soğuktan titreyen bir tavus kuşu (bazı yerlerde guguk kuşu olarak da geçmekte) görünümünde Hera’nın yanına gider. Kuşa acıyan tanrıça onu alıp göğsüne bastırır. Zeus, orada gerçek kimliğine döner ve fırsatı değerlendirmeye kalkışır. Tanrıça önce direnir ve sonunda kendisiyle evlenmesi koşuluyla teslim olur.

 

 

Evlilikleri yeryüzündeki bolluk ve verimliliğin simgesidir. Bu iki büyük tanrının evliliğine Hieros Gamos (Kutsal Evlilik) adı verilir. 300 yıl süren düğün gecesini ise Samos’da geçirirler. Bir efsaneye göre bu düğün Batı Kızlarının (Hesperides) bahçesinde olur ve o bahçeden gelen altın elmaları da Gaia Hera’ya düğün hediyesi olarak vermiştir. Hera da Okeanos kıyılarında bulunduğu sırada elmaları kendi eliyle Batı Kızlarının bahçesine eker.  Hera düğünden sonra Olympos tanrılarının kraliçesi olarak kabul edilir. Bu iki tanrının birleşmesinden Ares (savaş tanrısı), Hebe (gençlik ve sağlık tanrısı), Elleithyia (doğum tanrıçası) ve Hephaistos (demircilik tanrısı) dünyaya gelir. Zeus ile Olympos’a yerleşen tanrıça Zeus’un saltanatını paylaşır. Hesiodas’a göre, Zeus tanrıçalar arasında Hera ile son olarak evlenmiştir. Hera en güzel tanrıçalardan biri olduğu halde bunu hiç bir zaman kullanmamıştır. Kendisine aşık olan erkekleri hep reddetmiş, Zeus’a hep sadık kalmıştır. Güzelliğini hep Zeus’a sunmuştur.

 

 

Evlilik Tanrıçası Hera’nın Efsaneleri

Evlilik Tanrıçası Hera, geçimsiz, kıskanç, hırslı, kindar ve tutkulu bir kadındır. İşlerini çoğunlukla düzen kurarak yürütür. Evliliğin kutsal düzenini bozan herkes özellikle de Zeus’un sevgilileri ve çocukları en büyük düşmanıdır. Suçlu olup olmadıklarına Zeus tarafından kandırılıp kandırılmadıklarına bakmaksızın Hera tarafından cezalandırılmışlardır. Kurbanlarından biri Leto’dur. Zeus, Leto ile birlikte olup onu hamile bıraktığında Hera öfkesinden Leto’nun doğum yapacak toprak bulamaması için uğraşır. “Güneşin doğduğu bütün yerlerde doğuramasın” diyerek Leto’nun doğum yapmasını engeller. Hera’nın gazabından korkan tüm yeryüzü Leto’ya kucak açmayı reddeder. Doğum yapmak için tüm dünyayı dolaşan Leto’ya Poseidon yardımcı olur. Poseidon üç uçlu yabasını denize vurarak denizden yükselttiği ve dalgadan bir kubbeyle Delos Adası’nı oluşturur ve bu adada Apollon ve Artemis doğar.

Hera’nın Afrodit’ten sonra en güzel tanrıça olduğu bilinir. Üç güzeller yarışmasında birinciliği Afrodit’e kaptırması, Paris ve Troya’ya karşı kin beslemesine sebep olur. Bundan dolayı Troya’nın yok edilmesini ister ve savaş boyunca hep Akhaları tutar. Savaş Troyalıların lehine döndüğünde İda Dağı’nda savaşı seyreden Zeus’un yanına gelerek cazibesiyle onu baştan çıkarıp uyuttuktan sonra diğer tanrılarla birlikte Akhalara yardım eder ve savaşı Akhalar kazanır. Daha sonra uyanan tanrı eşine şöyle çıkışır:

“Amma da düzen kurdun, yola gelmez Here, savaş dışı ettin tanrısal Hektor’u, uğrattın orduyu bozguna. Bu kötülüğün meyvesini sen toplayacaksın. Önce seni bir güzel pataklayayım da gör.”

Kıskançlığı

Hera’nın İo’ya yaptıkları da oldukça meşhurdur. Bu mit, Zeus’un Hera tapınağının rahibelerinden biri olan İo’ya aşık oluşunu anlatmaktadır. Zeus, İo’yu bulut biçimine girerek elde eder ve İo ile olan birlikteliğini Hera’nın keşfetmesini istemediği için İo’yu beyaz bir ineğe dönüştürür. Ancak Hera bunu farkeder ve Zeus’tan ineği kendisine hediye etmesini ister. Zeus eşinin bu isteğini yerine getirdikten sonra Hera, Zeus ile birlikte olmasınlar diye ineğin başına -yani İo’nun- yüz gözlü canavar Argos’u koyar. (Hera’nın simgesi olan tavus kuşunun tüylerindeki desenler bu yüz gözlü canavar Argos’un gözlerinin imajı olarak kabul edilir.) Zeus ise İo’yu kurtarmak için oğlu Hermes’ten yardım alır. Hermes flütü ve masallarıyla canavar Argos’u uyutur. Hera, İo’nun kurtulduğunu öğrendiğinde yine onu rahat bırakmaz ve onun başından ayrılmayan bir at sineğini üzerine salar. İo’yu huzursuzca dünyada dolaşmaya mahkum eder. İşte bu efsaneler bize Olympos tanrılarının kraliçesi olan Hera’nın kıskançlığı, hırsı ve gücü uğruna neler yapabildiğini göstermektedir.

 

Hera Tapınağı

Hera’nın doğduğu yer Samos’tur. Her ne kadar Yunanistan’daki Argos kenti de tanrıçanın doğduğu yer olarak gösterilse de ağırlıklı görüş Samos olduğu yönündedir. Samos (Sisam) Adası’ndaki Hera tapınağı bu açıdan önemli bir merkezdir. Samos, Hera’nın doğduğu yerin olmasının yanı sıra düğün gecelerini geçirmiş olduğu yerdir. Samoslular antik çağda Hera tapınımının geniş bir alana yayılmasını kullanarak, Hera’nın doğduğu ve Zeus ile evliliklerini geçirdiği yer olarak kabul edilen adalarına Hera adına tapınak yaptırmışlardır.

 

Kaynakça :

Bedreddin Cömert, “Mitoloji ve İkonografi”, Ankara, 2010.

Robert Graves, “Yunan Mitleri”, çev. Uğur Akpur, İstanbul, 2010.

Azra Erhat, “Mitoloji Sözlüğü”, İstanbul,1996.

Elif Öykü Us, “Tanrıların Günahları:Yunan Mitolojisinde Güç Arzusu ve Kıskançlık”, PİVOLKA, cilt:7, sayı:25, 2017.

Ahmet Çaycı-Asuman Baldıran v.d., “Mitoloji ve Din”, Anadolu Üniversitesi, 2012.

 

Instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayın..