Julius Caesar; Temmuz Ayının Sahibi
Gaius Julius Caesar Kimdir?
Milattan Önce 100 yılının 12 temmuzunda Julius Caesar doğdu; tabii bu onun kendi zamanında düzenlediği ve 1582 yılında Papa Gregorius tarafından yeniden düzenlenen takvime kadar geçerli olan tarihti. Yeni takvime göre bu doğum 12 gün oynar. Julius Caesar’ın Roma’nın bütün patrici (soylu) aileleri gibi Troyalı kahraman Aeneas‘in soyundan geldiği iddia edilir. Roma’nın kurucu ailelerinin hepsi Troyalı olarak düşünülür ve onların yarı tanrısal olduklarına inanılırdı.
Julius Caesar her halükarda patricilerin cumhuriyetini sarsan tarihi bir dehadır. Siyasi hayatında Pompei ile birlikte yürüdü. İktidar mücadelesinde kuzeyden Roma’ya yürürken Rubicon Irmağı’nı geçti. “Halea iacta est/zarlar atıldı” ya da “ok yaydan çıktı.” da denir. Dönüşü olmayan ani ve çılgın kararların sahibi bir strateji ustası olarak bilinir.
Strateji Uzmanıydı
Maharetli komutan Julius Caesar, sadece Galyalılar’ı savaşta yenmedi “Galya Savaşları” adlı eseriyle de tarih yazımının parlak bir örneğini verdi. Kuzeye uygarlığı götüren Caesar aynı zamanda Akdeniz’in güneyinden, Mısır’dan uygarlığı aldı ve Roma’yı gerçek bir devlet yapmayı başardı. Caesar, Mısır’a girip Roma maliyesinde arazi ölçümünü ve vergilendirme sistemlerini oluşturana kadar, devlet maliyesi bir alt safhadaydı. Mısır alındıktan sonra yeniden düzenlenen Roma maliyesi ve iaşe sistemi gerçek bir devleti ortaya çıkardı. Diğer bir deyişle, Roma’nın Caesar’ı sadece kleopatra’ya aşık olmadı. Romalılar da bu gerçek medeniyeti; yaşam biçimine, hatta kağıdı öğrenip edebiyata dökmeyi öğrendiler. Romalılar Doğu’nun dinlerini de aldılar. Anadolu’da Kybele kültü, Mısır’ın İsis kültü, İranlıların Mitra dini, Romalıların da yer yer mensup olduğu, benimsediği inançlardı.
Caesar strateji uzmanıydı, devlet adamıydı. Ordusuna ve askerlerine sahip çıkardı. Tarihte bazı toplumlar askeri medeniyeti kurma vasfına sahiptir. Romalılar da bunlardan biriydi. Askerliklerinin bilincinden uzaklaştıkları zamandan itibaren 1000 yıllık imparatorluk çöküntüye uğramıştır. Galiba Roma tarihinin ikinci safhası olan Binzans’ın mahiyet değiştirmesi, Ayasofya’nın yaptırıcısı Justinianus’tan sonraki dönemde başlar. Caesar İtalya topraklarını savunup ordunun nimetlerini toplayan patricilere karşıydı. Rakibi Pompei gibi ama daha etkili biçimde, bilhassa Roma’nın yeni fethettiği toprakları askerlerine dağıttı. Panonya, Galya’nın bazı bölgeleri bu sayede Latinleşti. Küçük Asya’da ise bu Latinleştirmeyi beceremedi. Kendinden önce Küçük Asya’ya yerleştirilen on binlerce İtalyan Latini, ünlü Kral Mithridates katletmişti.
Caesar’ın onun üstüne yürüyüp “Geldim, Gördüm, Yendim” diye ifade ettiği ünlü zaferin nedeni buydu. Ama Caesar’ın Anadolu’ya yerleştirdiği kolonizatör Latinler de kendinden sonraki bir asırda yerlilerin itelemesine uğradılar. Dolayısıyla Anadolu’nun tarihinde Latin dili sadece kitabelerde kaldı. Zaferleri ve dayandığı geniş halk kitleleri onu bir çeşit popülizme sürükledi ve halk kitlelerine dayanarak patriciler sınıfının temsilcisi olan senato ile çatışmaya düştü. Tarihteki örneklerinin en etkilisi olan bu suikastın intikamını haleflerinden Octavianus aldı. Uzun bir iç savaş sonucunda Roma’da ömür boyu diktatörlük kuruldu. Bu sebeple imparator 3. asra kadar ırsi bir hükümdarın hukuki ünvanından çok ömür boyu bir diktatörlük anlamında kullanıldı.
Türkçe’de Temmuz Yeraltı Tanrısı Dammuz’dan Gelir
Caesar ünvanını Alman imparatorları kullandı, Rus çarları kullandı dahası Türklerin imparatoru dahi kullandı. Fatih’in ünvanlarından biri Kayzer-i Rum’dur. Tarihte Caesar kadar kalıcı bir portre pek azdır. Siyasi ve askeri dehası birçok imparatora örnek olmuştur. Takvim değişse de Temmuz ayı onun adıyla July diye anılıyor. Türkçe’de ise Sümer mitolojisinde Yeraltı Tanrısı Dammuz’un adıyla anılır.
Kaynakça:
- İLBER ORTAYLI Defterimden Portreler
Instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayın..