Hesiodos: Yunan Didaktik Şiirinin Babası

Hesiodos Kimdir?

Önemli Yunan şairlerden biri de Hesiodos’tur. Yunan didaktik şiirinin babası olarak kabul edilen Hesiodos, muhtemelen Homeros’tan sonraki bir dönemde yaşamıştır. Homeros’un tipik olarak kahramanlık öykülerini ve önemli olaylan anlatan epik şiirlerinin aksine, didaktik şiirde anlatılan öykünün amacı bir ahlak dersi vermektir.

Hesiodos’un Yaşamı Homeros gibi, Hesiodos hakkında da kesin bilgiler vermek oldukça güç ama araştırmacılar onun yaşamı hakkında biraz daha fazla bilgiye sahip. Bu bilgilerin çoğu, doğrudan kendi eserlerinden geliyor. En iyi tahmin, MÖ 700 civarında, Orta Yunanistan’da bulunan Askra köyünde yaşamış olduğudur. Şiirlerine bakılırsa, gençliğinde koyun sürüleri gütmüş ve babasının ölümünden sonra da çiftçilik yapmıştı. Hesiodos yoksulluğuna karşın, tipik bir köylü olmamıştı. Yine de zor bir yaşam sürmüş olan bir çiftçinin bakış açısı eserlerinde açıkça görülebiliyor.

Hesiodos ve İlham Perileri

Genç Hesiodos, sürüleriyle ilgilendiği bir gün, edebiyat ve sanatın tanrıçaları olan İlham Perileri tarafından ziyaret edilmişti. Periler bir sisin ardından görünmüş ve ona şair asası ile bir şair sesi bahşetmişlerdi. Tanrıların adını yaymak için bu hediyeleri kullanmasını söylemişlerdi. Hesiodos kendisine söyleneni yaptı, şiir yarışmalarına bile katıldı. Bu gizemli ziyaretin sonucunda ünlü eserleri ”Teogoni” (Tanrıların Doğuşu) ile ”İşler ve Günler’i”, ek olarak da bu eserlerinden daha az bilinen çok sayıda şiir yazdı.

İlham Perileri (Musalar) kimdir?

ilham Perileri, Zeus (tanrıların tanrısı) ve Mnemosyne’nin (hafıza ve hatıralar tanrıçası) dokuz kızıdır. Sanat tanrıçaları olan İlham Perileri, sanatçılara esin ve aydınlanma sağlarlar. Adları ve her birinin yönettiği alanlar şöyledir: Kalliope (epik şiir), Kleio (tarih), Erato (lirik şiir), Euterpe (müzik), Melpomene (tragedya), Polyhymnia (korolu şiir), Terpsikhore (dans), Thalia (komedya) ve Urania (gökbilim).

Hesiodos’un ölümüne ilişkin bilgiler de kesin değildir. Estaneye göre, Hesiodos seyahatleri sırasında yanlarında kaldığı bir ailenin oğulları tarafından öldürülmüş ve Lokris’te gömülmüştür. Diğer bir efsaneyse, kemiklerinin Orchomenus’a götürüldüğünü ve oradaki pazar yerinde onun onuruna bir heykel yapıldığını anlatır.

Çalışmaları

Homeros gibi, Hesiodos da günümüzde hâlâ üzerinde çalışılan ve keyifle okunan iki ünlü şiir yazmıştır. Araştırmacılar Homeros gibi Hesiodos’un da çalışmalarını tek başına yazıp yazmadığını halen tartışıyor. Ancak Hesiodos’un gerçek bir kişi olduğu, Teogoni ile İşler ve Günler’in çoğunu da kendisinin yazdığı genel olarak kabul görüyor. Bu eserlerin yalnızca belirli bölümlerinin daha sonra başka yazarlarca eklendiği hakkında kuşkular bulunuyor.

Teogoni

Hesiodos Teogoni’de, tanrıların tarihini anlatarak İlham Perileri’nin emirlerini yerine getirmiş oldu. Bu şiir, yaratılıştan başlayarak, tanrıları ve tanrıçaları anlatan öykülerin üzerine inşa edileceği bir temel oluşturur. Teogoni evrenin, tanrıların ve dünyanın kökenini anlatır.

İşler ve Günler

Yaklaşık 800 satırdan oluşan İşler ve Günler şiiri, Hesiodos ile erkek kardeşi Perses arasında, ölen babalarının mal varlığı hakkında yaşanan anlaşmazlığı konu alır. İşler ve Günler, iki kardeşin tartışmaları boyunca anlatılan fabllar ve mitlerle doludur. Şiir, çalışmanın tüm insanların kaderinde olduğunu ama yalnızca bu kaderi kabul ederek çok çaba gösterenlerin başarıya ulaşabileceklerini dile getirir. Şiirde anlatılan öykülerde tembellik, adaletsizlik, sahtekârlık ve tefecilik yerine, dürüst emeğin değeri vurgulanır. Hatta Hesiodos, her iyi şeyin kaynağının emek olduğunu, tanrıların da insanların da tembellikten aynı derecede nefret ettiğini söyler.

İşler ve Günler’de insanlık tarihi Hesiodos’un kendi yorumuyla “İnsanın Beş Çağı” olarak verilir. En uzak zaman olan Altın Çağ, insanların tanrılarla birlikte yaşadığı zamandır. Gümüş Çağ süresince çocukluk 100 yıl sürmüştür ama erişkinlik dönemi kısadır ve çatışmalarla doludur. Bronz Çağ, zorlu geçen bir savaş dönemidir. Kahramanlık Çağı’nda, dünya üzerinde ortaya çıkan kahramanlar sayesinde yaşam biraz daha iyi bir hâl almış ama bu dönem de bitmiş ve kahramanlar, erdemli ruhların ebedi dinlenme yeri olarak kabul edilen Elysion Çayırları’na göçmüşlerdir. Hesiodos kendi yaşadığı dönemi Demir Çağı olarak adlandırmış, bu dönemi ağır iş ve ıstırap zamanı olarak görmüştür.

Kaynakça:

• Her Yönüyle Klasik Mitoloji – Dr. Nancy Conner
• Hesiodos – Theogoni – İşlerler ve Günler

Instagram hesabımızı takip etmeyi unutmayın..