Herakles (Herkül)’in Hikayesi ve 12 Görevi

Herakles (Herkül) Kimdir?

Mitolojide güçlü olmasıyla ön plana çıkan Herakles , Yunan mitolojisinde bu isim ile anılmaktadır. Roma mitolojisinde de “Herkül” adı ile bilinmektedir.

Herakles, Tanrılar tanrısı Zeus ile Miken kralının kızı ve Amphitryon’un karısı Alkmene’nin oğludur. Zeus, Teleboialılar üzerine sefer düzenleyen Amphitryon’un yokluğunda adamın kılığına girerek Alkmene ile birlikte olmuş, bu birliktelikten yarıtanrı Herakles doğmuştur. Durumdan haberi olan Zeus’un karısı Hera’nın, Herakles’e karşı öfkesi hiçbir zaman tükenmemiştir. Herakles henüz 8 aylıkken kardeşi İphikles ile kundakta yatarken, iki kocaman yılan gönderir. İphikles ölümlü olduğu için korkar fakat Herakles yılanları boyunlarından sıkarak öldürür. Bu olay Herakles’in ileride ne kadar güçlü olacağının bir göstergesi olarak yorumlanır.

 

 

Herakles, 18 yaşına geldiğinde babasının ve komşu Kral Thespios’un sürülerine zarar veren Kitharon aslanını öldürerek ilk büyük işini gerçekleştirmiş ve üne kavuşmuştur. Kendisine ödül olarak, Thebai kralının kızı Megara verilmiştir. Megara’dan üç çocuğu olan Herakles’i, Hera’nın türlü oyunları çıldırtmış ve Herakles, karısı Megara ile çocuklarını öldürmüştür. Bu suçundan ve günahlarından arınması adına Miken kralı Eurystheus’un hizmetine girmesi ve kralın her istediğini yapması zorunlu kılınmıştır. Miken kralının Herakles’e yaptırdığı on iki işe, mitolojide “Herakles’in 12 Görevi” ismi verilmiştir.

Herakles’in 12 Görevi:

1.Nemea Aslanını öldürmek

Kral Eurystheus, Herakles’ten ilk görev olarak Nemea aslanının derisini getirmesini istemiştir. Bu aslan Poleponnes ormanlarında etrafa dehşet saçmaktadır. Bir eline okunu diğerine budaklı sopasını alan Herakles aslanın peşine düşmüştür. Aslan Herakles’in bu cesaretinden korkarak iki girişi olan bir mağaraya kaçmıştır. Herakles önce mağaranın bir girişini kayalarla kapatmış ardından mağaraya girmiştir. Aslan Herakles’i görünce yelelerini kabartarak üzerine saldırmıştır. Herakles budaklı sopası ile aslanın kafasına vurmuş ve onu sersemletmiştir. Ardından aslanın boğazını kollarının arasına alarak sıkmaya başlamış, uzun bir mücadele sonunda boğarak öldürmüştür. Sonra yere yatırtıp hiçbir okun delemediği postunu aslanın kendi pençelerini kullanarak soyup kendisine zırh yapmıştır.

2.Lerna Ejderini öldürmek

Bazı kaynaklarda “Lerna Hydra’sı” olarak da geçmektedir. Typhoon ile Ekhidra’nın yavrusu olan bu canavar Hera tarafından Amymone pınarında dev bir çınar ağacı altına yerleştirilmiştir. Hydra, koca gövdesinin üzerinde yılana benzer dokuz boynu üzerinde dokuz kafası olan bir bataklık ejderi olup köylere, sürülere zarar vermektedir. Herakles, alevli oklar atarak bataklığı terk etmeye zorladığı ejderin kafalarına budaklı sopasıyla parçalamaya çalışmışsa da başarılı olamamış, giden kafanın yerine iki kafanın birden çıktığını görmüştür. Bunun üzerine yeğeni İolaos’tan yardım istemiş ve yakındaki ormanı ateşe verip, ateşten kor halinde odun getirmesini istemiştir. Daha sonra kesilen başların yerini yenilerinin çıkmaması için ateş ile dağlamış ve sonunda ejderi parçalamış, yaratıktan kestiği tüm kafaları toprağa gömüp üzerlerini ağır bir kaya ile kapatmıştır.

 

3.Altın boynuzlu Kyreneia geyiğini yakalamak

Altın boynuzlu tunç ayaklı bu dişi geyik tanrıça Artemis’e kutsanmıştır ve öldürülmesi yasaktır. Bu nedenle Herakles dişi geyiği yakalamak için 1 yıl boyunca peşinden koşarak kovalamış, yorgun düşmesini sağlamıştır. Geyik ilk önce Artemision dağına kaçmış ardından Arkadia’daki Ladon nehrinin kenarına gelince orada atlayıp atlamamakta kararsız kalmıştır. Bu zamanı değerlendiren Herakles, geyiği okla vurarak hafifçe yaralayıp, boynuzlarından tutarak krala getirmiştir.

4.Erymanthos dağında yaşayan büyük yaban domuzunu yakalamak

Herakles’in Erymanthoslu yaban domuzunu sağ olarak getirmesi emredilmiştir. Silahlarını alarak yaban domuzunu aramaya çıkan Herakles sonunda onu bulmuş ve yüksek dağlarda ölümcül kovalamaca başlamıştır. Durup dinlenmeden koşan ve avına nefes aldırmayan Herakles, yorgun ve bitkin düşen yaban domuzunu derin bir mağarada karla kaplı bir yar içine düşürmüştür. Ardından da bu iri hayvanı ayaklarından bağlayıp Tiryns’e götürmüştür. Kral Eurystheus’un önüne bırakmıştır. Kral bu yabani hayvanı görünce dehşete kapılmış, korkudan büyük bir heykelin içine saklanmıştır. Bazı mitoloji kaynaklarında ise kralın bir fıçı içine saklandığı belirtilmiştir.

 

 

5.Kral Augias’ın ahırlarını temizlemek 

Kral Augias, Peloponnes’te bir Elis kralıydı. Üç binden fazla sığırdan oluşan bir sürüsü bulunmaktaydı. Bu sürü çitle çevrili bir alandaydı. Gübre biriken ahırlar otuz seneden beri temizlenmemiştir. Bu nedenle ülke de toprak verimsizleşmiştir. Kral Eurystheus, Herakles’e ahırları temizleme işini onu küçük düşürmek için vermiş olsa da Herakles, Kral Augias ile sürünün onda biri karşılığında bir günde temizlemek üzere anlaşmıştır. İşe koyulan Herakles, Alpheios ve Peneios adındaki iki büyük nehrin yataklarını birleştirip ahırlara doğru kazdığı hendeğe yöneltmiş ve ahırları bir günde temizlemiştir. Fakat Kral Eurystheus, Herakles’in bu görevi bir ücret karşılığında yaptığını anlayınca bu görevi iptal etmiştir.

6.Stymphalos kuş sürüsünü Arkadia’daki gölden kovalamak

Arkadia’da Stymphalos gölü kıyısında, etrafı dikenli çalılar ile kaplı bir bataklığın ortasında insan etiyle beslenen bu kuşlar tüylerini ok gibi kullandıklarından dolayı çok tehlikeliydiler. Herakles’te bu vahşi kuşları bulundukları yerden kovma emrini almıştır. Sayıca çok fazla olan bu kuşları çıkarabilmek için tanrıça Athena’nın kendisine armağan ettiği tunç zilleri (çalpara) kullanmıştır. Onlarla öyle çok ses çıkarır ki yuvalarından havalanan kuşları oklarıyla öldürmüştür.

7.Poseidon’nun Minos’a verdiği kontrol edilmez Girit Boğasını getirmek

Kral Minos’a, Poseidon tarafından kurban edilmesi için verilmiştir. Bu boğa o kadar heybetli ve güçlüdür ki kral bu hayvanı tanrıya kurban etmeye kıyamamıştır. Yerine başka kurbanlar verdiyse de Poseidon’un kızgınlığından kurtulamamıştır. Poseidon verdiği sözü tutmayan krala kızmış ve boğayı kontrol edilemez bir hale sokmuştur. Boğa etrafına ölüm saçmaya başlamıştır. Kral Eurystheus, Herakles’e Girit boğası ile savaşma emri vermiştir. Boğayı öldürmemesi, yakalayıp Miken’e getirmesi şart koşulmuştur. Herakles, Girit adasına gider, boğayı görür görmez üzerine saldırır, boynuzlarından yakalayıp kuvvetli bir bağ ile bağladıktan sonra Kral Eurystheus’a sunmuştur.

8.Diomedes’in atlarını yakalamak

Troya Kralı Diomedes’in Podargos, Lampon, Ksanthos ve Deinos adlarındaki atları insan eti ile besleniyorlardı. Diomedes fırtınaların kıyıya vurduğu insanları atlarına yem olarak veriyordu. Kral Eurystheus, Herakles’e insan eti yiyen vahşi atları Miken’e getirmesini emretmiştir. Herakles, Trakya kıyılarına varmış, Kral Diomedes’i zalimliğinden dolayı öldürerek cezalandırmış cesediyle de atlarını beslemiştir. Atlar efendilerinin etini yedikleri için Herakles’in emri altına girmişlerdir. Herakles bu atları önüne katıp Kral Eurystheus’a götürmüştür.

9.Amazonlar Kraliçesi Hippolyta’dan kemerini almak

Bu kemer, Savaş Tanrısı Ares tarafından Kraliçe Hippolyta’ya hediye edilmiştir. Kral Eurystheus’un Admete, Amazonlar Kraliçesinin taktığı o muhteşem kemeri kendisine istemiştir. Kral da kızını sevindirmek için Herakles’e kemeri almasını emretmiştir. Herakles Themiskyra’ya gitmiş ve durumu kraliçeye anlatmıştır. Kraliçe Hippolyta kendi isteği ile kemeri Herakles’e vermiştir. Bu sırada Hera, Amazon kılığına girmiş ve savaşçılara Herakles’in kraliçelerini öldüreceğini söylemiştir. Amazonlar ile Herakles arasında savaş çıkmıştır. Kandırıldığını düşünen Herakles kraliçe Hippolyta’yı öldürüp, kemeri alıp oradan uzaklaşmıştır.

10.Geryoneus’un sığırlarını getirmek

Uzak batıda bir adada yaşayan Geryoneus, bel hizasından yapışık üç adam formunda bir canavardır. Kızıl sığırlardan oluşan sürüsünü çift başlı köpek Orthos korumaktaydı. Kral Eurystheus, Herakles’i Geryoneus’un sığırlarını getirmesi için görevlendirmiştir. Herakles, köpeği sopasıyla döverek öldürmüştür. Sığırları götürdüğü sırada canavar karşısına çıkmış ve canavarı da Lerna ejderinin kanına batırdığı oklarıyla öldürmüştür. Yunanistan’a varacağı sırada ise Hera’nın gönderdiği bir sığır sineği (Bügelek) sürünün başına bela olmuş ve sürüyü dağıtmıştır. Herakles büyük zorluklarla sürünün bir kısmını toplayabilmiş ve krala getirmiştir.

 

11.Hesperidler’in altın elmalarını getirmek

Bu altın elmalar Tanrıça Gaia tarafından Tanrıça Hera’ya evlilik hediyesi olarak verilmiştir. Hera, Atlas dağının eteğindeki bahçesine dikmiş, çalınmasını önlemek için başlarına Hesperidler (Aigle, Erythie ve Hesperarethousa adlarında üç peri) ile yüz kollu bir ejderha dikmiştir. Herakles bu altın elmaları almak için yola çıkmıştır. Yolculuk sırasında ak saçlı yaşlı deniz tanrısı Nereus’u bulur ve altın elmalara nasıl ulaşacağını sorar. Nereus, Herakles’e elmaları kendi eliyle toplamamasını, Atlas’a toplatması gerektiğini söylemiştir. Bahçeye varır varmaz Atlas’ın yanına gider ve yerine elmaları toplamasını ister. Atlas ise hemen kabul eder, taşıdığı Gök kubbeyi Herakles’e devreder ve elmaları toplamaya gider. Ardından elmalar ile birlikte geri dönen Atlas’a özgürlük cazip gelir, elmaları krala kendisinin götürebileceğini söyler. Herakles ise Atlas’tan daha kurnazca davranır bu isteği kabul etmiş gibi yapar ve başının altına destek olmak için Atlas’tan yükü kısa süreliğine tutmasını ister. Herakles’e inanan Atlas elmaları yere bırakır, Gök kubbeyi tekrar omuzlar. Bunu fırsat bilen Herakles de elmaları yerden alarak oradan uzaklaşır.

12.Üç başlı köpek Kerberos’un getirilmesi

Son görev olarak Kral Eurystheus, Herakles’ten üç başlı ve yılan kuyruklu Keberos’u yeryüzüne getirmektir. Herakles, Hermes (Tanrıların habercisi) ile birlikte ölüler dünyasına yani yer altına inmiştir. Yolculuğunun ardından yer altı ülkesinin Tanrısı Hades’in tahtının önüne gelince seyahatinin sebebini anlatmıştır. Bunun üzerine Hades, Herakles’e Kerberos’u eğer silah kullanmadan yenebilirse yeryüzüne götürebileceğini söyler. Herakles, üç başının birleştiği yerden sıkarak mücadeleye başlamıştır. Kerberos mücadele edemedi ve kendini bıraktı. Herakles’te köpeği hemen bağlayarak yer altı dünyasından dışarı çıkarmıştır. Kral Eurystheus, Herakles’in bu zor işi de başardığını görünce şaşırmış ve bu vahşi hayvanı yine yer altı dünyasına göndermiştir.

Herakles (Herkül) ‘in Ölümü

Bütün görevlerini başarılı bir şekilde tamamlayan ve ünü her yere yayılan Herakles artık Lidya kraliçesinin emrindedir. Kral Oineus’un kızı Deianeria ile evlenir. Herakles’e karşı nefreti hiçbir zaman bitmeyen Tanrıça Hera ise karısının aklına girer ve ona kıskançlık duygusunu aşılar. Herakles’in ona sadık kalması için bir gömlek giydirmesi gerektiğini söyler. Gömleği giydiğinde Herakles’in üstüne yapışır ve acı çeker çünkü gömlek zehirli bir maddeye batırılmıştır. Öleceğini anlayınca kendisinin yakılması için odun toplamaya başlar. Odunlar Philoktetes tarafından yakılır. Herakles yanarken her tarafta şimşekler çakar. Bir yıldırım gökyüzünde parlayarak odunlara çarpar ve ortaya çıkan bir bulut Herakles’i alarak Olympos Dağı’na taşır. Böylelikle Herakles tıpkı babası Zeus gibi ölümsüz olmuştur.

 

 

Kaynakça :

Azra ERHAT, Mitoloji Sözlüğü

Şefik CAN, Klasik Yunan Mitolojisi

 

 

 

Instagram sayfamızı takip etmeyi unutmayın..